Łańcuch wartości baterii
Coraz więcej baterii jest wykorzystywanych w produktach używanych przez nas codziennie - na przykład w pojazdach, elektronice i narzędziach. Elektryfikacja odgrywa istotną rolę w procesie przechodzenia UE na gospodarkę neutralną dla klimatu. Cyrkularny łańcuch wartości baterii jest siłą napędową dla osiągnięcia celów klimatycznych porozumienia paryskiego i zerowej emisji netto do 2050 r., tworząc nowe miejsca pracy, wartość ekonomiczną i napędzając przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Codzienność recyklingu
Ale czy baterie są stworzone do recyklingu? Każdego roku zakłady Stena Recycling przetwarzają tysiące ton baterii pochodzących z urządzeń elektronicznych. Ilość baterii litowo-jonowych rośnie w bardzo szybkim tempie.

"Baterie znajdują się w tysiącach różnych produktów wytwarzanych na całym świecie. Spotykamy dobrze zaprojektowane baterie, ale każdego dnia trafiamy na baterie wycofane z eksploatacji, których konstrukcja utrudnia recykling" - mówi Pär Håkansson, odpowiedzialny za recykling elektroniki w Stena Recycling.
Na przykład, nierzadko baterie litowo-jonowe nie są oznakowane. Brak informacji o zawartości materiału i konstrukcji może uniemożliwić prawidłowe posortowanie baterii lub przygotowanie jej do ponownego użycia, odnowienia czy regeneracji. Często zamiast do recyklingu są one przekazywane do spalenia.
Dobre właściwości nie są tożsame z możliwością recyklingu
W akumulatorze samochodowym badanym w Stena Recycling producent połączył materiały śrubami, spawami i klejem. Na koniec moduły akumulatora zostały pokryte dużą ilością super mocnego kleju. Z punktu widzenia recyklingu to komplikuje sytuację. Trudno jest wówczas oddzielić twarde materiały od siebie i przetworzyć je, aby mogły zostać wykorzystane w nowych produktach.
"Demontaż takiego akumulatora trwa zbyt długo, zwiększa ryzyko pożaru i stwarza trudne warunki pracy, gdyż trzeba go obsługiwać manualnie. Akumulator z wadami konstrukcyjnymi może zatem utrudniać wydajność recyklingu. W przyszłości chcemy w większym stopniu dzielić się tą wiedzą z firmami produkcyjnymi. Wówczas będą one mogły uzyskać większe wsparcie przy opracowywaniu nowych baterii, które są przyjazne dla środowiska, zarówno gdy produkt jest używany, jak i gdy jest poddawany recyklingowi", mówi Pär Håkansson.
Tego rodzaju przeszkody należy pokonać, aby wprowadzić do obiegu więcej materiałów do produkcji nowych akumulatorów potrzebnych w procesie dalszej elektryfikacji. Według Komisji Europejskiej wskaźnik zależności od importu krytycznych surowców: kobaltu, litu i grafitu wynosi w UE odpowiednio 86%, 98% i 100%.

"Niskie wskaźniki zbiórki, brak projektowania produktów pod kątem recyklingu i niewystarczająca przejrzystość w zakresie zawartości materiałów w bateriach są postrzegane jako bariery. Wzrost recyklingu zmniejsza zależność od importu" - mówi Mats Linder, szef Stena Circular Consulting w Stena Recycling.
Propozycje UE dotyczące nowych przepisów w zakresie baterii
Projektowanie cyrkularnych baterii jest wspierane przez propozycję UE dotyczącą nowego prawodawstwa w zakresie baterii. Proponowane przepisy nakładają bardziej rygorystyczne wymogi, aby nowe baterie zawierały materiały pochodzące z recyklingu oraz żeby ich zawartość była wskazana i można je było łatwo poddać recyklingowi lub ponownie wykorzystać.
Około 80% wpływu produktów na środowisko jest określane już na etapie projektowania. To właśnie w fazie projektowania decyduje się o właściwym doborze materiałów, konstrukcji i wyglądzie. Bateria powinna być łatwa do wyjęcia z produktu i rozłożenia na mniejsze części. W ten sposób możemy poddać recyklingowi więcej materiałów i utrzymać ich wysoką jakość. Następnie może on zostać wykorzystany jako nowy surowiec w produkcji.
PIĘĆ WSKAZÓWEK
MOŻLIWOŚĆ RECYKLINGU. Bateria w Twoim produkcie musi być łatwo dostępna i łatwa do usunięcia. Ułatwia to użytkownikowi produktu wymianę baterii i przedłuża żywotność produktu. Ponadto powoduje, że demontaż baterii w procesie recyklingu jest prostszy.
KONKURENCYJNOŚĆ. Cyrkularny produkt jest interesujący dla producentów z punktu widzenia zakupów i zamówień. Na przykład, jasne informacje na temat śladu węglowego mogą przyczynić się do zbierania informacji na temat wskaźników zrównoważonego zaopatrzenia, które wzmocni Twoją konkurencyjność.
ELASTYCZNOŚĆ. Umożliwienie stosowania baterii w różnych produktach zasilanych bateriami, nawet różnych marek. Znormalizowana konstrukcja baterii do produktów przenośnych (np. elektronarzędzi) może być osiągalna dzięki zrównoważonej przedsiębiorczości i współpracy z innymi firmami. Dzięki temu użytkownicy Twoich produktów nie będą musieli posiadać osobnej baterii dla każdego typu produktu.
WSPÓŁDZIELENIE. Model biznesowy oparty na dzieleniu się pomaga zmniejszyć liczbę produktów, które muszą być wyposażone w baterie. Samochody elektryczne, skutery
elektryczne i narzędzia to przykłady, gdzie ten sam produkt może być współdzielony przez wiele osób. Takie produkty są wykorzystywane w znacznie większym stopniu w trakcie ich użytkowania niż gdyby były własnością prywatną.
WYNAJEM. Model biznesowy, który preferuje leasing i zwrot produktów (tzw. take-back), zapewnia, że produkty mogą być zbierane i poddawane recyklingowi w odpowiedzialny sposób. Taki model biznesowy przyczynia się do zmniejszenia zapotrzebowania na baterie, zwiększa współczynnik recyklingu i przyczynia się do zwiększenia jakości materiałów pochodzących z recyklingu. Producenci powinni wziąć pod uwagę, że bateria może być produktem sama w sobie lub stanowić część produktu.